و نماز به پا دارید و زکات بدهید و همراه رکوع کنندگان رکوع نمائید»
سوره مبارکه بقره-43
اینکه از میان تمام افعال نماز تنها رکوع بیان شده است شاید به خاطر آن باشد که نماز یهود مطلقا داراى رکوع نبود، واین نماز مسلمانان است که یکى از ارکان اصلى آن رکوع محسوب مى شود. بدین ترتیب اهل کتاب را به پیوستن به صفوف مسلمانان فرا می خواند.
جالب اینکه نمى گوید: نماز بخوانید، بلکه مى گوید اقیموا الصلوة (نماز را بپا دارید) یعنى تنها خودتان نماز خوان نباشید، بلکه چنان کنید که آئین نماز در جامعه انسانى برپا شود، و مردم با عشق و علاقه به سوى آن بیایند.
همچنین دستور اخیر اشاره به مساله نماز جماعت است، چراکه اساس دین بر حضور در اجتماع و دوری از انزوا و گوشه نشینی است. وَ ارْکَعُوا مَعَ الرّاکِعِینَ»
در حقیقت این سه دستور، رابطه با خدا از طریق نماز، کمک به خلق خدا از طریق زکات، و همراهی با دیگران یک مثلّث مقدّس است أَقِیمُوا، آتُوا، اِرْکَعُوا».
پ.ن: برگرفته از تفسیر نمونه و نور
بعد از تمام لجبازی های بنی اسرائیل، به کلید داستان می رسیم، کلیدی که اسم سوره از آن گرفته شده است و نکات فراوانی در آن نهفته است.
خلاصه ی ماجرا از این قرار بود که: مقتولی در بین بنی اسرائیل پیدا شد اما قاتل آن معلوم نبود. در میان قوم نزاع و درگیری شروع شد و هر قبیله، قتل را به گردن دیگری می انداخت و خود را تبرئه می کرد.
در نهایت، آنها برای داوری و حل مشکل، نزد حضرت موسی (ع) رفتند. موسی علیه السلام به آنها فرمود:
آنها با شنیدن این جواب به موسی علیه السلام گفتند:
موسی گفت:
توجه شود که در فرهنگ قرآن و روایات، جهل به معنای بی خردی است، نه نادانی. لذا کلمه یجهل» در برابر عقل» بکار می رود، نه در برابر علم. و مسخره کردن دیگران، نشانه ی بی خردی است. جهل و بی خردی، خطری است که اولیای خدا، از آن به خدا پناه می برند تا خود را در برابر آن بیمه کنند.
خداوند در این داستان نشان می دهد که اگر فرمان خداوند، با ذهن و سلیقه ی ما مطابق نیامد و راز آن را نفهمیدیم، نباید آنرا انکار و تمسخر کنیم.
درهرحال وقتی بنی اسرائیل فهمیدند موضوع جدّی است، شروع به بهانه تراشی کردند. به نظر برخی مفسّران، احتمال می رود که این بهانه ها از طرف قاتل واقعی به مردم القا می شد تا مبادا رسوا شود. گذشته از بهانه جویی، نشانی از ادب در صحبت با پیامبر خدا نبود. در این آیات کلمهلنا»دوبار تکرار شده و به جایربّنا» کلمه ربّک» آمده که نشانه روح تکبّر آنها است.
گفتند:
(موسی) گفت:
با این که فرمان ذبح، دوبار صادر شد، امّا گویا برخی از آنها قاتل را می شناختند و نمی خواستند معرّفی شود. لذا به بهانه تراشی ادامه دادند و گفتند:
(موسی)گفت:
پیامبر صلی الله علیه و آله فرموده اند: یکی از عوامل هلاکت اقوام گذشته، سؤالات نابجای آنها بود. به همین دلیل ما مسلمانان از سؤالات نابجا نهی شده ایم. در سوره ی مائده می خوانیم: لا تَسْئَلُوا عَنْ أَشْیاءَ إِنْ تُبْدَ لَکُمْ تَسُؤْکُمْ»: از چیزهایی که اگر به آنها پاسخ داده شود برای شما مشکل به وجود می آید، سؤال نکنید.
اما قوم بنی اسرائیل باسوال هایشان کار را برای خود سخت و سختر می کردند.
گفتند:
(موسی) گفت:
گفتند:
یهود نسبت به پیامبر خود اینچنین بی ادب بود، با آنکه خود بدنبال بهانه و راه فرار بودند، وقتی مجبور به انجام فرمان شدند، به حضرت موسی (ع) گفتند: حالا حقّ گفتی! گویا قبل از این باطل می گفته است!!
پیامبر علیه السلام فرمود: بنی اسرائیل مأمور ذبح یک گاو ساده و معمولی بودند، لکن چون سخت گرفتند و بهانه آوردند،خداوند نیز بر آنان سخت گرفت.
در روایات می خوانیم: گاو میان سالِ زرد رنگ با آن خصوصیّات، تنها در اختیار جوانی بود که معامله ی پرسودی برایش پیش آمده بود، امّا کلید انبار زیر سر پدرش بود و او برای اینکه پدر را بیدار نکند، از سود گذشت. و خداوند برای جبران این خدمت، پاسخ بهانه های بنی اسرائیل را چنان قرار داد که گاو آن جوان، متعیّن شود تا آنرا با قیمت گران بفروشد. حضرت موسی فرمود: بنگرید به نیکی، که چه به اهلش می رساند.
پس چنان گاوی را پیدا کرده و آن را سر بریدند، و حقیقت معلوم شد. اما کلید ماجرا چه بود؟! برای دانستن آن باید به ادامه ایات توجه کرد.
پ.ن: برگرفته از تفسیر نمونه و نور (سوره مبارکه بقره-آیات 67 تا 73)
درباره این سایت